تجربه مادر شدن یک تجربه جدید هیجان‌انگیز و سرشار از لذت در زندگی هر زنی است. ممکن است شما مادری باشید که به تازگی فارغ شده و فرزندش به دنیا آمده اما به جای اینکه شور و هیجان، خوشحالی و سرزندگی داشته باشید، برعکس احساس ناراحتی، نارضایتی، گوشه گیری و غم دارید. نگران نباشید شما احتمالا درگیر افسردگی پس از زایمان شده اید. با ما همراه باشید تا در ادامه مقاله با این اختلال و درمان آن آشنا شوید.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان همان طور که از اسمش پیداست نوعی افسردگی است که در دوران بارداری یا در فاصله کوتاهی بعد از زایمان ممکن است ظاهر شود. حدودا 15 الی 20 درصد زنان درگیر این افسردگی می شود. طول مدت این بیماری ممکن است چند روز چند هفته چند ماه و حتی تا چند سال طول بکشد.
علائم افسردگی پس از زایمان
امکان دارد شما همه یا تعدادی از علائم زیر را داشته باشید:
- نوسانات خلقی مثل خشم، غم، زودرنجی، حسّاس شدن، بی‌صبری، بی‌قراری، گریه کردن و…
- احساس نارضایتی، بی‌ارزشی، بی‌کفایتی، احساس گناه و…
- تغییر در اشتها؛ کاهش یا افزایش بی رویه اشتها.
- تغییر در خواب؛ بی‌خوابی، بدخوابی یا خواب بیش از حد برای فرار از افکار و نگرانی یا فرار از کودک و اطرافیان.
- کاهش میل جنسی.
- هراس و اضطراب وسواس گونه؛ مثل نگرانی بیش از حد از بیماری خود یا کودک، نگرانی بابت کاهش وزن یا وزن نگرفتن کودک، ترس از آسیب رساندن یا از دست دادن کودک، نگرانی از تغییرات ظاهری و زشت شدن مثل ترک‌های شکم، ترس از اجتماع یا فضاهای بسته.
- گوشه گیری و دوری از خانواده و اطرافیان.
- لذت نبردن از هیچ چیز در زندگی.
- افکار خودکشی یا از بین بردن کودک.
- همچنین علائم جسمی مثل تپش قلب، تنگی نفس، سردرد، درد قفسه سینه و رنگ پریدگی.
علل ایجاد افسردگی پس از زایمان
در این قسمت از مقاله می‌خواهیم بدانیم افسردگی بعد از زایمان به چه دلایلی رخ می دهد؛
- ژنتیک: در صورتی که در خانواده سابقه بیماری های روحی و روانی مثل افسردگی وجود داشته باشد احتمال اینکه فرد نیز درگیر این اختلال شود زیاد است.
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری و بعد از زایمان ممکن است میزان برخی هورمون‌های زنان کم یا زیاد شده و تغییر کند که این تغییرات هورمونی می‌تواند در بروز نوسانات خلقی و روحی یا افسردگی نقش داشته باشد.
- تجربه مشکلات سلامت روان: در صورتی که خود فرد از قبل درگیر اختلال‌هایی از جمله اضطراب، حملات پانیک، افسردگی و مشکلات دوقطبی باشد، همچنین دغدغه‌های فکری و فشارهای روحی که ممکن است به دلایل متعددی از جمله مشکلات مالی، عدم حمایت خانواده و اطرافیان، سابقه سقط جنین، مرگ یکی از نزدیکان و … رخ دهد احتمال بروز افسردگی پس از زایمان در او بیشتر است.
- بیماری‌های جسمی: گاهی بیماری‌های جسمی مثل کم کاری تیروئید می‌تواند در ایجاد این نوع افسردگی نقش داشته باشد.
روش‌های درمان
درمان افسردگی پس از زایمان با توجه به شدت ناخوشی و علت ایجاد آن، سه روش دارد:
- گفتار درمانی: حرف زدن درمورد احساسات، می‌تواند مفید باشد. گاهی اوقات بیان احساسات خود با کسی که به شما نزدیک است، سخت است؛ در نتیجه صحبت کردن با مشاور یا روانشناس، هم آسان‌تر است و هم تسکین‌دهنده و او به شما کمک می‌کند تا با بیان احساسات درونی و افکار ذهنی، خود را آرام کنید.
- روان درمانی: روان درمانی‌های تخصصی مثل روانکاوی و رفتارگرایی وجود دارد که به شما کمک می‌کند متوجه شوید چگونه برخی از طرز فکرتان باعث افسرده شدن شما می‌شود. می توانید یاد بگیرید که این افکار را تغییر دهید و افکار مثبت را جانشین آن‌ها کنید. همچنین روان درمانی می تواند به شما کمک کند که چگونه افسردگی خود را در غالب روابط و آنچه در گذشته بر شما اتفاق افتاده درک کنید.
- و در مواردی که افسردگی شدید باشد یا علت آن تغییرات هورمونی باشد، دارو درمانی با تجویز مشاور یا پزشک صورت می گیرد.
(توجه: نباید سرخود و بدون نسخه پزشک و روانشناس دارویی مصرف شود، زیرا ممکن است برای شیردهی ایمن نباشد و همچنین عوارضی داشته باشد که سلامت مادر یا کودک را به خطر بیاندازد.)
پیشگیری از افسردگی پس از زایمان و کمک به خود
قطعاً پیشگیری بهتر از درمان است.
- بهتر است در دوران بارداری با مشاور یا پزشک خود صحبت کنید، تحت مراقبت باشید و اگر بیماری جسمی یا روحی داشته‌اید یا دارید، با او در میان بگذارید.
- بعد از زایمان برنامه‌ریزی داشته باشید و مدیریت زمان کنید تا بتوانید به همه کارها برسید.
- سعی کنید شادابی و سرزندگی خود را حفظ کنید، ورزش کنید، خوب بخوابید و خوب بخورید، به خودتان برسید و گاهی موسیقی گوش بدید.
- حمایت و کمک همسر و خانواده را بپذیرید، ایرادی ندارد اگر از آن ها درخواست کمک کنید و درمورد احوال و احساسات خود با همسر، دوست و یا دیگر اعضای خانواده صحبت کنید.
نتیجه گیری
هرگز برای کمک خواستن دیر نیست. شما می توانید بهتر شوید، حتی اگر برای مدت طولانی دچار افسردگی شده اید. کمکی که شما نیاز دارید بستگی به شدت بیماری شما دارد. افسردگی پس از زایمان خفیف را می توان با افزایش حمایت از طرف خانواده و دوستان درمان کرد. اگر شما احساس ناخوشی بیشتری دارید در نتیجه به کمک پزشک و مشاور نیاز دارید. اگر افسردگی شما خیلی شدید است، ممکن است که شما به مراقبت و درمان خدمات بهداشت روانی نیاز داشته باشید.
نگران این موضوع هم نباشید چون ما کار شما را آسان کرده ایم؛ کلینیک روانشناسی ویدیا با بهره گیری از روانشناسان مجرب و کار بلد، آماده ی ارائه خدمات مشاوره ای به شما عزیزان می باشد.
برای گرفتن نوبت مشاوره، با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
نوشته: فاطمه ستاری نژاد
