آیا فرزند شما دروغ می گوید؟
کودکان دروغ گفتن را از سنین اولیه، حدود سه سالگی آغاز می کنند. دنیا برای آنها بسیار گیج گننده است و برای بقاء به بزرگسالان وابسته اند از اینرو نمی خواهند با آنها دچار مشکل شوند و از سوی دیگر دروغ گفتن آنها در این سن اغلب به عنوان “اشتباهات صادقانه” تعبیر می شود. کودکان بیشتر در 4 تا 6 سالگی دروغ می گویند. و هنگامی که به مدرسه می روند ممکن است اغلب دروغ بگویند زیرا کلمات بیشتری یاد می گیرند و درک چگونگی فکر کردن دیگران برای آنها بهتر می شود.
درک این نکته که چرا بچه ها به والدین دروغ می گویند شرایط بهتری را برای حل این مورد فراهم خواهد کرد.
معمولاً بچه های کوچک برای محافظت از خودشان یا برای خلاص شدن از سرزنش بزرگ ترها به دلیل کار اشتباهی که انجام داده اند، دروغ می گویند. این مشکل زمانی بیشتر می شود که والدین انتظار دارند که بچه ها مانند بزرگ ترها فکر و عمل کنند، در صورتی که این انتظاری غیر منطقی و نادرست است. بچه های کوچک اغلب به دنبال اجتناب از مجازات هستند، به طوری که آنها اغلب دروغ می گویند تا مشکلاتی برای شان به وجود نیاید.
حال والدین در مقابل دروغ گفتن بچه ها چه کاری می توانند انجام دهند؟
در برابر کودکی که تکه ای از کیکی را که نباید بر می داشته، برداشته و خورده است، نباید پرسید که “آیا تو کیک را برداشتی؟” با پرسیدن این سوال شما کودک تان را به سمت دروغ گفتن سوق می دهید و او را در موقعیتی می گذارید تا برای اجتناب از تنبیه و سرزنش به شما دروغ بگوید. لحن عصبانی در سوال، کودک را می ترساند و برای به دست آوردن احساس امنیت مجبور به دروغ می شود. در این حالت سکوت طولانی بین پرسش شما و جواب کودک تان نشان دهندۀ این است که دارد سعی می کند تا جوابی غیر از حقیقت را پیدا کرده و بگوید.
به عنوان یک جایگزین برای این پرسشِ نامناسب می توانید چنین بگویید که ” امروز کیک های زیادی داشتیم و تو یکی از اونا رو خوردی”. این نوع تعامل به شما امکان می دهد که برخی از محدودیت های نادرست را به خوبی تنظیم کرده و کودک را در موقعیتی قرار ندهید تا مجبور شود که دروغ بگوید.
اگر کودک تان به شما دروغ می گوید باید در نظر داشته باشید که این نوع رفتار طبیعی است و همیشه دلیلی برای این رفتار کودک وجود دارد. والدین باید بتوانند همه چیز را از نگاه و دیدگاه کودک ببینند. وقتی کودک تان دندان هایش را مسواک نزده، اما می گوید که مسواک زده ام، شاید دوست ندارد که دندان هایش را تمیز کند و برای اینکه شما را خوشحال کند، می گوید که مسواک زده ام.
رویکرد تنبیهی در این مواقع که به صورت سرزنش کردن یا در نظر گرفتن مجازات برای کودک است، فقط دروغگویی در آینده را به منظور اجتناب از سرزنش در کودک تشویق می کند. به جای آن می توانید این رفتار را به عنوان یک سوء تفاهم در نظر بگیرید و به کودک بگوید که “شاید فکر می کنی که مسواک زدی، اما شایدم فراموش کردی، خب ایرادی نداره بذار تا با هم دندونامون رو مسواک بزنیم تا مطمئن بشیم که اونا تمیز شدن”. این یک رویکرد برد-برد محسوب می شود.
والدین حتی می توانند با خواندن کتاب ها و داستان ها برای بچه ها(کتاب درمانی)، ارزش راستگویی را به آنها آموزش داده و در پایان داستان با آنها گفت و گو کنند. حتی گفتن داستان های واقعیِ خود والدین نیز تاثیرات مثبتی خواهد داشت.
والدین بایستی از ارائه محدودیت های دست و پا گیر و خیلی سخت، اجتناب کنند. زمانی که والدین به کودکان اجازه نمی دهند در برخی موارد استقلال داشته باشند، کودکان احساس به دام افتادن می کنند، این مورد در بزرگسالان هم صدق می کند و از آنجایی که نمی توانند کارها عادی خود را انجام دهند، دروغ می گویند.
زمانی که احساس می کنید کودک حرف می زند و شروع می کند تا از گفتن حقیقت منحرف شود، او را از حرف زدن بازدارید و بگویید” من میخوام که یک دقیقه حرف نزنی، بعد دوباره شروع کن و اون چیزایی رو که مطمئن هستی درسته رو به من بگو”.
به یاد داشته باشیم که از حدود سنین 5 تا 10 سالگی، بچه ها به تدریج درک می کنند که چه چیزی دروغ است، اگر آنها در یک خانه، محله و مدرسه ای رشد کرده باشند که قوانین روشن در مورد اهمیت راستگویی و دروغ بیان شده است و مهم تر از همه اینکه والدین و معلمان شان این قوانین را رعایت می کنند، کودکان نیز به اهمیت راستگویی پی برده و از دروغ اجتناب می کنند. همچنین هنگامی که فرزند شما اشتباهی را مرتکب می شود، برای اینکه صداقتش را ستایش کنید، جملاتی مثل “من واقعا خوشحالم که حقیقت را به من گفتی. خیلی دوست دارم که صداقت داری “را به کار ببرید. این به فرزندتان نشان می دهد که اگر اشتباهی مرتکب شود و در این مورد صداقت داشته باشد شما ناراحت نمی شوید.
